ÖHDER 2017 ÖHDER I. ULUSLARARASI
IV. ULUSAL BİREYSEL GELİŞİM GÜNLERİ KONGRESİ

Ç Verici*, H Kırlı*, G Beycan Ekitli**, E Engin**

*Ege University Faculty of Nursing
**Ege University Faculty of Nursing Psychiatric and Mental Health Nursing Department

Ç Verici*, H Kırlı*, G Beycan Ekitli**, E Engin**

*Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi
**Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı

ÖĞRENCİ HEMŞİRELERİN BİLİMSEL ARAŞTIRMA BECERİLERİ VE ARAŞTIRMA KULLANIMINA İLİŞKİN DÜŞÜNCELERİ

Çağla VERİCİ

Hilal KIRLI

Gizem BEYCAN EKİTLİ

ESRA ENGİN

Giriş-amaç:Hemşireliğin profesyonelleşmesi ve bakım kalitesini yükselterek toplum sağlığına katkıda bulunabilmesi için bakımını bilimsel sonuçlara dayandırarak sunabilmesi gerekmektedir. Akademik ve klinik boyutuyla hemşirelerin işbirliği içinde çalışması,öğrencilik sıralarında eğitimin bu farkındalığı yaratabilmesi ile mümkün olabilir.Bu nedenle bu araştırma öğrenci hemşirelerin bilimsel araştırma becerileri ve araştırma kullanımına ilişkin düşüncelerini belirlemek amacıyla planlanmıştır. 

Yöntem:Araştırma 2016-2017 eğitim ve öğretim yılında bir hemşirelik fakültesinde öğrenimini sürdüren ve sınıflar bazında tabakalandırılmış örneklem yöntemi ile fakülte evrenini temsil gücü kanıtlanan 304 öğrencileriyle gerçekleştirilmiştir.Verilerin toplanmasında;öğrencilerin bilimsel araştırma becerileri ve araştırma sonuçlarının klinik kullanımına ilişkin düşüncelerini etkilemesi olası sosyodemografik özellikleri ve deneyimlerini belirlemeye yönelik 19 çoktan seçmeli soru,öğrencilerin araştırma yürütme becerilerine yönelik kişisel algılarını inceleyen 10 likert tipi soru ve klinikte araştırma kullanımına yönelik görüşlerini değerlendiren 12 likert tipi soru barındıran bir anket formu kullanılmıştır.Tanımlayıcı olarak planlanan araştırmanın verileri sayı,ortalama,yüzde,sayı yüzdesi ve bağımsız gruplarda sınıflı veri incelemeleri için ki kare analizleriyle değerlendirilmiştir.

Bulgular:Öğrencilerin %84.5’i kadındır.Öğrencilerin %74.0’ü bilimsel araştırmaları için konuyla ilgili herhangi bir internet sitesinden yararlanmaktadır.Araştırmalarda yabancı dil becerilerini kullanabilenler %16.4’tür.Öğrencilerin %26.0’sının daha önce bir araştırma tecrübesi bulunurken tecrübe sınıflar bazında anlamlı olarak değişmektedir(x²=8.100,p=0.044).Birinci sınıfların %14.3’ü,2. Sınıfların %24.1’i,3.Sınıfların %27.0’si ve 4.Sınıfların ise %34.9’u bilimsel bir araştırmada bulunmuştur.Öğrencilerin %57.6’sı daha önce sempozyum,kongre gibi bilimsel bir etkinliğe katılmıştır.Bilimsel araştırma süreçlerine ilişkin bir ders almış/almakta olanlar %76.9’ken,tez yazma sürecinde olan 152 öğrencinin %20.4’ü dersin bu süreçte kendilerine hiçbir olumlu katkısı olmadığına inandıklarını ifade etmiştir.Daha önce araştırma yapmış olan öğrenciler en çok veri analizi (%36.8) ve bulguların literatürler sentezlenerek tartışılması (%35.5) aşamalarında zorlandıklarını bildirmiştir.Öğrencilerin %27.6’sı tamamen %58.6’sı ise kısmen “Kliniklerde araştırma sonuçlarından çok deneyimlerden yararlanmak daha önemlidir.”ifadesine katılmaktadır. Yapılan araştırma sonuçlarının bakımda kullanılması gerektiğine inananlar %72.0, “Araştırma yapmak hemşire akademisyenlerin işidir.”ifadesine katılmayanların oranıysa %35.5’tir.Öğrenci hemşirenin araştırma sonuçlarını değerlendirebilmesi gerektiğine inananların oranı %56.6,bağımsız olarak başından sonuna kadar bir araştırma süreci yönetebileceğine inananlarsa %43.8’dir.Erkekler anlamlı derecede bağımsız becerilerine daha çok inanmaktadırlar (x²=7.889, p=0.019). Öğrencilerin %17.8’i “Lisans mezuniyetleri için öğrenciler tez yapmak zorunda olmamalıdır.” ifadesine katılmazken, öğrenci olarak hemşirelik araştırmalarına ulaşmada güçlük yaşadıklarına inananların oranı %90.8’dir.Öğrencilerin %96.1’i bakımın niteliğinin arttırılması için akademisyen,klinik ve öğrenci işbirliğinin sağlanması gerektiğine inanırken,“Tüm hemşirelerin hemşirelik alanındaki araştırmalar katılma sorumlulukları vardır.” ifadesine %40.8’i katılmaktadır.Öğrencilerin sınıfları hasta bakımının deneyimlere dayanması inancı üzerinde etkili bir değişkendir (x²=33.909, p=0.000).Sınıf düzeyi arttıkça bu inanca katılım oranı düşmektedir.Daha önce bir araştırma süreci tecrübesi bulunması ve hemşirelik süreci dersinden yararlanım algısı herhangi bir ifade açısından anlamlı farklılık yaratmazken (p>0.05),literatür tarama becerisi algısı,verilerin analiz becerisi,bulguların dökümü ve ortak ekip çalışması süreçlerinde olumlu istatistiksel farklılıklar yaratmıştır (p<0.05).

Tartışma-Sonuç: Öğrencilerinin yaygın olarak bilimsel araştırmanın mesleki gelişim için öneminin farkında olduğu,kendilerini araştırma konusunda tam donanımlı bulmadıkları ve lisans eğitimlerinin bu konuda yeterli katkıyı sağlamadığına inandıkları belirlenmiştir.Bilimsel araştırmanın hemşirelik için önemine inanılması ve akademik ve klinik ekibin işbirliği olması gerektiğine yönelik yaygın inanca rağmen;araştırmanın klinik kullanımı ve klinik araştırma sorumluluğu açısından farkındalıklarının düşük olduğu belirlenmiştir.Araştırma becerilerine yönelik derslerin teorik kapsamıyla birlikte duyuşsal hedeflerinin geliştirilmesi ve öğrencilerin araştırma deneyimlerinin gelişmesine yönelik uygulamaların yapılmasına yönelik gereksinim görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Öğrenci hemşire, araştırma süreci, klinik araştırma kullanımı, beceri