ÖHDER 2017 ÖHDER I. ULUSLARARASI
IV. ULUSAL BİREYSEL GELİŞİM GÜNLERİ KONGRESİ

A Gül*, K Akçakoyun*, G Ekinci*, G Beycan Ekitli**

*
**Ege University Faculty of Nursing Psychiatric and Mental Health Nursing Department

A Gül*, K Akçakoyun*, G Ekinci*, G Beycan Ekitli**

*Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Lisans Öğrencisi,İzmir
**Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı

ÖĞRENCİ HEMŞİRELERİN SİBER ZORBALIK DENEYİMLERİ VE DUYGU GEREKSİNİM DÜZEYLERİYLE İNCELENMESİ

Giriş-amaç: Araştırmalar internet kullanımının genç yetişkin kuşağın uyanık saatlerini en yaygın olarak harcadıkları alışkanlık olarak tanılamaktadır. Mesleki yararlanımın yanında kişisel meraklar, oyun, alışveriş ve sosyal bağlantılar için kullanılan internet ortamı çatışmalar ve zorbalık davranışlarının sıklıkla deneyimlendiği bir alandır. Zorbalık siber ağlar üzerinden yaşansa da kişilerin fiziksel ve psikolojik iyi oluş halinin devamlılığını engelleyecek sonuçlara neden olabilir. Bu çalışma öğrenci hemşirelerin siber zorbalığa ilişkin tecrübeleri ve tutumlarını belirlemek ve duygu gereksinimleriyle ilişkisini incelemek amacıyla yürütülmüştür.

Yöntem:Araştırma 2016-2017 eğitim ve öğretim yılında bir hemşirelik fakültesinde öğrenimini sürdüren 110 öğrenciyle gerçekleştirilmiştir. Örneklem seçimine gidilmeyen araştırmada veriler araştırmacılar tarafından hazırlanmış ve öğrencilerin sosyodemografik özelliklerini ve internet kullanımlarına etki etmesi olası özelliklerini belirlemeye yönelik bir soru formu, Siber Mağduriyet-Zorbalık Ölçeği’yle(SMÖ-SZÖ  min=22,maks=110) ve Duygu Gereksinimleri Ölçegi’yle(DGÖ)(boyut ranjı -39,+39) toplanmıştır. Tanımlayıcı olarak planlanan araştırmanın verileri ortalama, yüzdelik hesapları, korelasyon analizleriyle değerlendirilmiştir.

Bulgular:Öğrencilerin %74.5’i kadın, %37.3’ü ilçelerde yaşamakta, %66.4’ü gelirini giderine denk algılamaktadır.  Öğrencilerin %71.8’i yaşadığı yerde devamlı internet erişiminin, %40.7’si sınırsız bir internet kotasının, %55.5’i telefondan internet kullanmanın ve %20.4’ü telefondan sınırsız internet kotasının kendileri için olmazsa olmaz olduğunu belirtmiştir. İlk kişisel telefon edinme yaş ortalaması 14.24±2.00, bilgisayarsa 13.95±393’tür. Günlük telefon kullanım süresi en yayın %46.6’yla 8 saatten fazlayken, bilgisayar için %55.7’yle 0-2 saattir. En yaygın kullanım amacı %94.5’le sosyal paylaşım, %87.3’le akademik çalışmalar ve %81.8’le tv, müzik ve medya kullanımıdır. Öğrencilerin %22.7’si daha önce tanıdıkları birinden, %36.4’üyse tanımadığı birinden, %16.4’ü duygusal ilişki partnerinden ve %22.7’si yakın arkadaşından siber zorbalığa maruz kaldığını belirtmiştir. En yaygın zorbalık çeşidi %7.3’le özel hayatın ifşasına yöneliktir. Siber ortamda ismini gizlemenin kendisini daha özgür kıldığına katılan %45.0, gerekmedikçe internete girmekten kaçınan %45.9’dur. Yapması gereken bir iş varken internette boş zaman geçirme isteğinin arttığını ifade edense %82.8’dir. DGÖ toplam puan ortalaması 4.05±20.05’ke yaklaşma boyutunda 12.65±13.56 ve kaçınma boyutunda -8.04±13.71 puandır. Öğrencilerin SMÖ ortalamaları toplamda31.21±11.97,dilsel zorbalık boyutunda 9.75±4.11,kimliği gizleme boyutunda 7.55±3.23 ve siber sahtecilikte 13.82±6.14 puandır. SZÖ ortalamaları toplamda 27.97±8.89, dilsel zorbalık boyutunda 9.55±4.19, kimliği gizleme boyutunda 6.81±2.60 ve siber sahtecilikte 11.61±3.66’dır. SMÖ ve SZÖ toplam, siber sahtecilik ve kimliği gizleme boyutlarının yalnızca DGÖ kaçınma boyutuyla doğru yönlü ilişkili gösterdiği saptanmıştır (p≤0.05).

Tartışma-Sonuç: Öğrencilerin günlük zamanlarının büyük kısmını siber ortamlarda geçirdiği ve özellikle telefon internet kullanımlarının 8 saatten uzun olabildiği görülmüştür. Siber ortamlarda tanıdık ve tanımadık kişilerin zorbalıklarına maruz kalmışlar en yaygın olarak özel hayatlarına ait bilgilerle tehdit edilmişlerdir. Duygu gereksinimleri ortalama düzeyde yaklaşma motivasyonu gösterirken, duygusal kaçınma eğilimi saptanmıştır. Siber zorbalık ve mağduriyet için duygusal olarak kaçınma eğiliminde olmak etkili bulunmuşken; duygusal kaçınma arttıkça zorbalık ve mağduriyetin artması araştırmanın beklendik sonuçlarındandır. Öğrencilerin daha sağlıklı duygusal temaslar altında olmasının siber ortamda daha güvenli davranışlar açısından önemli olduğu düşünülebilir. Şiddetin siber boyutundan korunmak ve öğrencilerdeki zorbalık eğiliminin azalmasına yönelik olarak duyguların keşfi ve sağlıklı yönetimine ilişkin etkinlikler planlanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Öğrenci hemşire, duygu gereksinimi, siber zorbalık, siber maruziyet